Is boosheid altijd verkeerd?

Als jij kwaad word, blijf je dan lang kwaad, maar in stilte? Of kort, maar wel hevig: gooi je alles er meteen uit, met stemverheffing en rode konen er bij? Deze tekst uit Efeziers 4: 26 leert iets over kwaadheid. Om te beginnen, dat je kwaad mag zijn. Kwaad is niet fout! Maar….het kan blijkbaar wel wel fout worden, in je boosheid is het mogelijk om te zondigen. De vraag is natuurlijk: wanneer is boosheid zonde, en wanneer niet?  Bij dit soort vragen is het slim om op Jezus  te letten. Wat zou Jezus doen? Anders wordt het waarschijnlijk een mooi filosofietje, maar gaat het niet over ‘goed boos’ zijn.

Jezus was boos toen er in de Tempel, het huis van zijn Vader, flink zaken gedaan  werd, terwijl het een plaats van aanbidding moest zijn. [Joh. 2: 13-17]. Bij aanbidding gaat het in de eerste plaats om Degene die aanbeden wordt, niet om de randverschijnselen. De Tempel had een plein waar dieren konden worden gekocht om voor je zonden te laten offeren door de priesters. Maar het was door al die zakenlui meer een marktplein geworden, waar zelfs het bankwezen een plek veroverd had. Jezus’ zag dit aan en vanuit zijn passie voor zijn Vader kwam Hij in opstand. De Naam van zijn Vader hoorde in de Tempel te worden aanbeden, maar nu werd er vooral goed verdiend aan die Naam. Zo werd de liefde van de Vader gedegradeerd tot handelswaar, platte commercie. En dat pikte Jezus dus niet, Hij werd kwaad! Hij vlocht een zweep en  veegde daarmee het Tempelplein schoon. Niet in een opwelling van razernij, maar ondanks Zijn boosheid met beleid: eerst vlocht hij een zweep! De volgelingen van Jezus herinneren zich als ze Hem bezig zien de woorden uit het Oude Testament: de hartstocht voor uw huis zal mij verteren [ps.69], en ze herkennen Jezus’ actie als hartsocht, passie  voor God.

Twee elementen in deze tekst geven informatie over boosheid die ‘klopt’. Ten eerste: de bron van de boosheid. Ten tweede: de manier waarop boosheid geuit wordt.  
De bron voor niet zondige boosheid heeft altijd te maken met passie voor God: wordt Zijn Naam ge-eerd of beledigd door het voorval? ‘Uw Naam worde geheiligd’ is een gebed uit het Onze Vader, een gebed dat Jezus ons leert en dat gevolgd wordt door: Uw Koninkrijk kome en Uw wil geschiede.  Het gaat in alles om God: Zijn Naam, Zijn wil, Zijn koninkrijk. Hij staat centraal. Is de bron voor mijn boosheid passie voor God, of eerder passie voor mijn eigen naam, wil, ‘koninkrijk’? Best lastig, want als ik  echt, echt eerlijk ben…..

De manier waarop Jezus hier boos is laat drie kanten zien van ‘goddelijke’ boosheid. Hij is openlijk, gecontroleerd en effectief boos.
Boosheid kan ontploffen, als je die eerst een tijdje binnen houdt wanneer je boosheid opkomt. Bijvoorbeeld omdat je bang bent voor de gevolgen. Je hebt een gedragspatroon ontwikkelt van inhouden en oppoten uit noodzaak; misschien was boos worden en dit tonen voor jou wel gevaarlijk, of bedreigend. Werd je erdoor afgewezen of vernederd. Dan laat je het wel uit je hoofd om zichtbaar boos te worden! Je vlucht als het ware met je boosheid (naar ‘binnen’) en je doet of je niet boos bent. Je laat het niet merken, het wordt opgepot. Maar je bent echt wel kwaad!

Boosheid die niet (meer) wordt ingehouden ontploft. Je wilt dat nare gevoel van binnen  kwijt, en wel direct: je gaat vol in de aanval, je vecht met woorden of daden de boosheid kwijt. Ook dat is een gedragspatroon dat je kunt hebben ontwikkeld om je veilig en beschermd te voelen, omdat er niemand anders was die je hielp, bijvoorbeeld.  Je boosheid heeft dan de leiding over je manier van doen, omdat je diep van binnen verdriet hebt, en dat voelt helemaal niet goed. Als je flink boos wordt krijg je energie en reageer je je lekker af. Dat lucht op! 

Jezus werkte ook gepassioneerd met zijn zweep! Maar Hij deed het wel gecontroleerd: eerst vlocht Hij die zweep, nam er tijd voor, was zelf baas over Zijn boosheid, en niet andersom. Het effect was zinvol: een schoon Tempelplein en een gesprek met de verantwoordelijke beambten. Geen gevecht, geen dingen gezegd waar Hij spijt van kreeg, zichzelf of anderen bezeeerd met vuisten of woorden, maar communicatie. Hij kon zijn zegje doen, aangeven wat Hij wilde. Hij gaf zo respect en kreeg het ook. Al waren de Tempelbeambten het natuurlijk niet met Hem eens….

Boos worden in de dagelijkse praktijk: ik ben benieuwd hoe jij  boosheid beleefd. Lukt het jou om het weer goed te maken voor de dag om is? Kun jij  controle houden over je boosheid, en hoe doe je dat? Wat vind je ervan dat boosheid geen zonde wordt genoemd wanneer het gaat over Gods belangen, maar als het  over jou belangen gaat wel? Wil je er iets over delen met mij? Laat dan een reactie achter, of mail mij persoonlijk via info@elpidos-counseling.nl.